‘सन्यासको सिद्धान्त या त एकदम युक्तिसंगत छैन, या त्यो मृत्यु दर्शन हो’: बीपीको समालोचना

” निष्काम कर्मको अर्थ निष्कर्ष हो भने तर्कको युक्तिसंगति बुझेर हिन्दूदर्शनले अर्को पक्ष पनि लिएको छ– त्यो हो सन्यास, जसको अर्थ पूर्ण कर्म–निवृत्ति (टोटल एब्स्टेन्सन फ्रम वर्क) हो । तर संन्यास दर्शन पनि तर्कको असंगतिले पीडित छ । पूर्ण कर्म निवृत्तिको अर्थ हो जीवनबाट मुक्ति, मृत्यु ।”

“जीवनधारण गर्नका लागि मात्र पनि केही कमसेकम न्युनतम (मिनिमम) कर्म गर्नैपर्छ – भोजन खानै पर्यो । संन्यासीहरुले क्षुधा निवारण गर्नका लागि माग्ने वृत्ति लिएका छन् । माग्नु पनि कर्म हो र यदि नमागेर पनि वटवृक्ष तल बसेको संन्यासीले भोजन पाउँछ भनेपनि उसका लागि चाहिने त्यो अल्प भोजन प्राप्त गर्नका लागि अरु कतिले कार्यरत हुनैपर्छ– किसानले कमसेकम अन्न त उब्जाइदिनु पर्यो र गृहीणीले त्यस अन्नलाई पकाएर संन्यासीको निकट पुर्याई दिनुपर्यो ।”

“सन्यासीको निष्कर्मताको आधार अरु अनेकानेक प्राणीहरुको आफ्नो आवश्यकताभन्दा बढी गर्नपरेको कर्म हुन जान्छ । त्यसो हुनाले सन्यासको सिद्धान्त या त एकदम युक्तिसंगत छैन, या त्यो मृत्यु दर्शन हो, जुन दर्शनले जीवनलाई कुनै प्रकारको सहायता उपलब्ध गराउन सक्तैन । तर्कको दृष्टिबाट भने संन्यास युक्तिसंगत छ, मोक्षको सर्वोपरि लक्ष्यको सिद्धान्तसँग जो हिन्दू दर्शनको मुख्य वस्तु हो, तर बाँच्नका लागि दर्शन चाहिएको छ मर्नको लागि होइन ।मर्किन्ग्समा मृत्युको प्रति लंगिन्ग्स लक्षित छ कहिं कहिं ।”

बीपी कोइराला
जेल जर्नल
Facebook
Twitter
LinkedIn

Related Posts